«Ο Μάστορας
[…] Διονυσιακός στη ζωή,
Ηράκλειος στη σμίλευση του μαρμάρου.»
γράφει ο Χρήστος Ρηγανάς
στο ποίημα «Ο Μάστορας»
της ποιητικής του συλλογής Σμίλης Γραφήματα.

Κάθε Συμπόσιο συνδέεται απρόσκοπτα, εύκολα με το γεγονός, τη δυναμική και τους συμβολισμούς μιας Συνάντησης, μιας συνύπαρξης ανθρώπων που μοιράζονται στιγμές ζωής, αλληλοτροφοδοτούμενοι, μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλο, προχωρώντας τη σκέψη και την πράξη ένα (ή και δύο και τρία) βήματα παραπέρα.
Η πρακτική των Συμποσίων Τέχνης και φιλοξενίας καλλιτεχνών διαγράφει πορεία ετών στο διεθνές στερέωμα. Η αφετηρία και αφορμή τους ποικίλλει, όπως και το ταξίδι της φιλοτέχνησης των έργων μαζί με τις πρακτικές διαδικασίες ενός Συμποσίου, την ολοκλήρωσή του και, κυρίως, τον απόηχό του.

Το κοινό, και εντέλει πολύ ενδιαφέρον έως ερωτικό στοιχείο στη συντριπτική πλειοψηφία των Συμποσίων και ειδικά των Συμποσίων Τέχνης, είναι η διάδραση με τον Τόπο & την ανθρωπογεωγραφία του, την υλική και άυλη ταυτότητά του, η ωσμωτική εμπειρία για τους καλλιτέχνες-δημιουργούς, τους επισκέπτες του Συμποσίου, ιθύνοντες και φορείς λήψης αποφάσεων, διοργανωτές, συναδέλφους καλλιτέχνες εγχώρια και εκτός, θεωρητικούς & ιστορικούς τέχνης, μελετητές, την ιστορία και τις εγγραφές που φέρει ο Τόπος από το παρελθόν, το παρόν και τα πατήματα προς το μέλλον, την δυναμική του «τόπου».

Το Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής με Μάρμαρο στην Πάτρα ολοκληρώθηκε επίσημα μόλις πρόσφατα, 21 Ιουνίου 2022, έχοντας διανύσει μια πορεία στο Νότιο Πάρκο-Ιχθυόσκαλα, στον παραθαλάσσιο ιστό της πόλης της Πάτρας, από 23 Μαΐου 2022 και προετοιμασίας πολύ-πολύ νωρίτερα. Διοργανωτής του ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πάτρας σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας και συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, ΠΕΔ, ΔΕΥΑΠ.

Ως επισκέπτρια και με τον ενθουσιασμό ενός ανθρώπου που συγκινείται ιδιαίτερα από καλλιτεχνικά ανταμώματα και κάθε μορφή δημιουργίας, η πρώτη και άμεση αίσθηση που γεννήθηκε μέσα μου ήταν η αρμονική συνύπαρξη των προσκεκλημένων γλυπτών-δημιουργών και η αλληλοτροφοδότησή τους μέσα από την καθημερινή εικαστική εργασία τους in situ, τους διαλόγους, συμφωνίες και διαφωνίες τους στα γεύματά τους και στις ώρες ξεκούρασης, τα πειράγματα και την ανταλλαγή φροντίδας και νοιαξίματος. Συνομιλώντας με τον καθένα από αυτούς ένιωσα και εντόπισα στη ζωή τους, πέρα απ’ ό,τι αποτυπώνεται σε ένα βιογραφικό σημείωμα, την προσωπική σχέση του καθενός με την μετα-τόπιση, το ταξίδι, το ξεβόλεμα, τον αποχωρισμό, το άνοιγμα και αγκαλιά στο νέο – ίσως και άγνωστο -, την αποδοχή και τον αλχημισμό του προσωπικού βιώματος, επώδυνου ή μη, μέσα από το μυστήριο της δημιουργίας. Η χώρα καταγωγής και δράσης κάθε γλύπτη του εν λόγω Συμποσίου επίσης φέρει στο DNA της διωγμούς, ταξίδια, πολέμους, περιπέτειες.

Δέκα καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό σε δράση, οίστρο, σε κατάθεση σωματικού κάματου, καλλιτεχνική δημιουργία, ανταλλαγή γνώσης, συναισθήματος, εμπειρίας, σε άμεση έκθεσή τους στο ευρύτερο κοινό, στον ίδιο τόπο και σε συγχρονία, πραγματικά δεν αποτελούν αμελητέα δυναμική στην καθημερινότητα μιας πόλης και στη ζωή των ανθρώπων που ένα Συμπόσιο αγγίζει.

Έξι εικαστικοί καλλιτέχνες εκπροσώπησαν την Ελλάδα και τέσσερις χώρες του εξωτερικού και συγκεκριμένα την Συρία, Τουρκία, Αρμενία, Αλβανία, καλώντας με τη σμίλη τους όλους εμάς, μέσα από την ετερόκλητη και μοναδική παρουσία τους ο καθένας, σε σύνδεση με την έννοια και βίωμα της Προσφυγιάς. Η τιμή στα εκατό έτη μετά το 1922 αποτελεί ένα καλοκουρδισμένο σήμαντρο στην Ιστορία της Ανθρωπότητας για παύση και αναστοχασμό, παράλληλα με τη γέννηση του νέου, υγιούς και όμορφου. Το Διεθνές Συμπόσιο στην Πάτρα συνέβαλε σε αυτόν τον ήχο.
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δημιουργοί, με σημαντική πορεία στη Γλυπτική και μερικοί από αυτούς και σε άλλα μέσα εικαστικής έκφρασης, ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση του μαρμάρου, ενός υλικού άμεσα συνδεδεμένου με το φως, την ιερότητα, την αποφασιστική παρουσία, τη δύναμη, την ευγένεια, την Ελλάδα.

Το έργο του νεαρού γλύπτη Φίλιππου-Άγγελου Βαλερά «Αποχωρισμός», στην πρώτη απόπειρα του καλλιτέχνη για δημιουργία σε μεγάλη κλίμακα, φέρνει μπροστά τα μάτια μας στιγμές χωρισμού, αποχωρισμού, ξεριζωμού αλλά και τόλμης, αποφασιστικότητας, ευθύνης για την ιχνογράφηση νέας πορείας στη ζωή. Με λιτή, αφαιρετική απόδοση και έμφαση στους βασικούς άξονες που αποτελούν και τις τοποθετήσεις-‘θέσεις’ των πρωταγωνιστών του έργου, το θηλυκό στοιχείο της σύνθεσης έχει ήδη στραφεί σε διαφορετική κατεύθυνση από το αρσενικό, παίρνοντας μαζί της το μωρό, τη νέα ψυχή, με την προσπάθεια και έν-ταση μιας ανθρώπινης λέαινας, όπως αποδίδεται με λεπτές ‘κινήσεις’ στο στιβαρό υλικό του μαρμάρου, ενόσω ο άνδρας εκπέμπει τη σταθερότητα στο χρέος και αποστολή στον τόπο του, ίσως σε κατάσταση διωγμού, χωρισμού, πολέμου, ίσως σε άλλη ανατροπή ή βίαιη συνθήκη.

Ο Χρήστος Τσουμπλέκας με μορφές να αναδύονται από το υπόβαθρο, σε συνομιλία  με τη λαϊκή εικονογραφία στο έργο του «Φυγή», ‘παγώνει’ την δραματική στιγμή των προς-φυγήν-ανθρώπων από την εστία τους. Το έργο αποπνέει μνημειακότητα και ταπεινότητα ταυτόχρονα, συμπλέοντας με την αναγκαία ολιγάρκεια των ανθρώπων σε κάθε διωγμό. Η μετωπικότητά του απευθύνει στον θεατή ένα κάλεσμα για την απαραίτητη παύση που προηγείται κάθε ενσυναισθητικής κατάστασης, ειδικά αναφορικά με την οικογένεια, την εστία, τη φιλία, την εργασία, την δημιουργία, την πατρίδα, το όραμα για το μέλλον, την ειρήνη-ειρήνευση.

Συρματοπλέγματα, όρια, σύνορα, απαγορεύσεις, διακρίσεις, κρίσεις είναι παρόντα στην ανθρώπινη εμπειρία. Τα πλέγματα άλλοτε χωρίζουν και οριοθετούν και άλλοτε πλέκουν συνάψεις και στρώνουν ρότες επικοινωνίας, συνδέοντας υποκείμενα ή/και αντικείμενα σε ποικίλες εκφάνσεις της ζωής (i.e. εργόχειρα, διαδίκτυο, δομικά υλικά, συνέργειες, κοινωνικές ζυμώσεις κ.ά.). Τα συρματοπλέγματα έχουν σαφή διαχωριστικό, προστατευτικό, απειλητικό ρόλο σε καιρό πολέμου, βίας, σωφρονισμού, χωριστικότητας. Το έργο «Πλέγματα» του Besim Caushi μας θυμίζει την παρουσία πλεγμάτων στη ζωή μας, σε γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη μας, ορατών και αόρατων, σε εξωτερικό και εσωτερικό πλάνο, τους κόμπους και τα (συρματο)πλέγματα μέσα μας και την εκδήλωση αυτών στον φυσικό κόσμο με πληθώρα αφορμών και αιτιοτήτων.
Ακολουθεί και β΄μέρος

μαρία α. αγγελή
επιμελήτρια τέχνης, μουσειοπαιδαγωγός,
μέλος Διεθνούς Ένωσης Τεχνοκριτικών (AICA)

Ενημερωθείτε για όλη την επικαιρότητα της Λακωνίας και όχι μόνο μέσα από τη συνεχή ροή του www.lakonikos.gr. Κάνετε like στη σελίδα και γίνετε μέλος στην ομάδα του lakonikos.gr στο Facebook για να μαθαίνετε τα νέα πρώτοι! Με το κύρος και την αξιοπιστία του «Λακωνικού Τύπου», της μοναδικής ημερήσιας εφημερίδας της Λακωνίας με ιστορία 25 και πλέον ετών