Όπου και να πάω η Ελλάδα με πληγώνει…
Γιώργος Σεφέρης
Είπα να πάω, έτσι για την τιμή και τη μνήμη, πρωινό της 25ης Μαρτίου 2021 στο εκκλησάκι του Άη Γιώργη των Φιλικών.
Και πήγα. Μα ήταν κλειστό! Από το σκονισμένο κι αραχνιασμένο παράθυρο, κοίταξα μέσα, να δω εκείνο, το κατάτρυπο – σκωροφαγωμένο χαρτί που πάνω του είναι γραμμένα τα ονόματα όσων ορκίστηκαν, εκεί, στη Φιλική Εταιρεία. Τα μισά έχουν με τα χρόνια ξεθωριάσει και μόνο δυο - τρία μπορείς να διαβάσεις. Ήταν στη θέση του, ξεχασμένο από θεούς κι ανθρώπους.
Τις ίδιες ώρες η πατρίδα, μέσω των εκπροσώπων της, πανηγύριζε!
Είναι, που βρέθηκε η Πινακοθήκη να σώσει την πατρίδα και να δείξουμε κι εμείς κάτι σαν χώρα. Βέβαια με αλλωνών κόλλυβα. Με έργα ζωγράφων που μόχθησαν, πόνεσαν, πίστεψαν, πείνασαν και εν ζωή, οι περισσότεροι απαξιώθηκαν.
Με έργα, που ποτέ οι περισσότεροι από εμάς δε θα δούμε από κοντά, λόγω εισιτηρίου και παιδείας.
Και στην παιδεία και τα γράμματα έγιναν όλες οι αναφορές για τον Εθνικό μας αγώνα. Και αλήθεια είναι! «Εθνικόν το αληθές» που θα ’λεγε κι ο Σολωμός.
Όμως στα πανηγύρια, θεάματα δίχως άρτον, θέλουν και κάποιον να σύρει το χορό.
Η Μπουμπουλίνα της εποχής - όρα: βεγγαλικά, Ολυμπιακοί Αγώνες 2004 - με εμφάνιση Λυσιστράτης σε βλάχικο γάμο, έδωσε τον τόνο. Με πύρινους λόγους και μόνιμο φτιασιδωμένο χαμόγελο στη διαπασών, εμψύχωσε τους Έλληνες, για το τι έρχεται μετά το ’21!
Μάλλον εννοούσε, ό,τι έμεινε και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Χρέη, μνημόνια, εγκαταλελειμμένες ολυμπιακές εγκαταστάσεις που κάποιοι θησαύρισαν για να τις κατασκευάσουν και αφού έδωσαν τις απαραίτητες μίζες.
Όλοι θυμήθηκαν τις τέχνες! Το μέλλον μας, όπως είπαν. Την ταυτότητα της χώρας!
Κι εγώ θυμήθηκα τα ισοπεδωμένα γλυπτά, του σπουδαίου γλύπτη Θόδωρου Παπαγιάννη, που πετάχτηκαν μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, από το πλάτωμα που τα φιλοξενούσε στο Μαρούσι, για να μπορεί ο ιδιοκτήτης πλυντηρίου και δημοτικός σύμβουλος του κυρίου Πατούλη να λιάζει τα αυτοκίνητα του συνεργείου του.
Θυμήθηκα το γλυπτό του Γιάννη Παρμακέλη που την ίδια περίοδο, στην ίδια περιοχή, είχε ένα… τροχαίο και παραμένει σοβαρά τραυματισμένο μέχρι νεωτέρας ή μέχρι να διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη.
Θυμήθηκα, το άγαλμα του Σπαρτιάτη πολεμιστή στην κεντρική πλατεία της Σπάρτης να παραμένει βανδαλισμένο, δίχως ξίφος, επί χρόνια και ποιος να ενδιαφερθεί;
Μου ήρθε στο νου εκείνο το
«Ω τρακόσιοι! Σηκωθείτε
και ξανάλθετε σ’ εμάς·
τα παιδιά σας θέλ’ ιδείτε
πόσο μοιάζουνε με σας.»
και δε μου λέει πια τίποτα!
Θυμήθηκα την προτομή του Ανδρέα Μιαούλη στην Ξάνθη, που επί χρόνια επιμένει να κοιτάζει… το βενζινάδικο.
Θυμήθηκα το Μεσολόγγι, που στη βάση της προτομής του Κωστή Παλαμά κάποιοι βάνδαλοι έγραψαν: «Λαέ στα άρματα». Θα συμφωνούσα μαζί τους αν άρματα θεωρούν τα γράμματα.
Θυμήθηκα, τα παιδιά που έδιωξε η πατρίδα για να εργαστούν σε νοσοκομεία, ιατρικά και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού και εδώ επιστρατεύουμε γιατρούς!
Θυμήθηκα ότι εκεί θα μείνουν και θα πεθάνουν εκεί. Και ούτε γλυκό θάνατο θα έχουν αφού «Είναι γλυκύς ο θάνατος όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα» (Ανδρέας Κάλβος).
Θυμήθηκα κι άλλα. Από τον σπουδαίο Ηπειρώτη γλύπτη Αλέξανδρο Ζυγούρη, στο Καστελλόριζο, που εγκαταλελειμμένος και διωκόμενος έχει αφιερώσει τη ζωή του στο σκάλισμα του βράχου αυτού της πατρίδας.
Θυμήθηκα, μερικούς απ’ τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, που σήμερα πεινάνε αλλά μετά θάνατον θα τους τιμήσει η πατρίδα.
Σκέφτηκα πόσοι Έλληνες, να έχουν διαβάσει τον Εθνικό Ύμνο. Και έψαξα με το νου να βρω κάτι να ταιριάζει σε τούτο το λαό, ειπωμένο από έναν εθνικό ποιητή, γραμμένο σα να ’ναι τώρα…
Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάνα Γη, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονάν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Κωστής Παλαμάς
Και ήθελα να ρωτήσω το Μακρυγιάννη: δια αυτά επολεμήσατε στρατηγέ μου;
Μα αντί άλλης απαντήσεως είδα το Γεώργιο Σουρή να γυαλίζει το μάτι του και να μου τραγουδάει: «Ω Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα;».
