Την Κυριακή, 27 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η νέα εκδρομική εξόρμηση του δραστήριου Πολιτιστικού Γορτυνιακού Συνδέσμου Σπάρτης με συμμετοχή πολλών μελών και φίλων του Συλλόγου.
Αυτή τη φορά, με πρόταση του τέως προέδρου κ. Γιάννη Πετρόπουλου, ο προορισμός ήταν η ιστορική Μάνη. Κι αυτό γιατί παρά την αναμφισβήτητη αγάπη των Γορτυνίων της Σπάρτης για τη γη των πατέρων τους, εξίσου αναμφισβήτητη είναι η αγάπη τους και για τη γη της Λακωνίας, όπου βρήκαν φιλόξενο τόπο για να στεριώσουν και να ευδοκιμήσουν οι προπάτορές τους.
Το ταξίδι ξεκίνησε από το χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης με ευοίωνες καιρικές συνθήκες και με δεδομένη την καλή διάθεση όλων των εκδρομέων, που γέμιζαν το τουριστικό λεωφορείο του Δημήτρη Κοσκινά. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Ανδρέας Καρασπήλιος καλωσόρισε όλους τους συνταξιδιώτες και τους ευχήθηκε να περάσουν μια ευχάριστη κι ενδιαφέρουσα εκδρομή, ενώ τους ευχαρίστησε για την πρόθυμη ανταπόκρισή τους σε κάθε κάλεσμα του Διοικητικού Συμβουλίου.
Η πρώτη στάση έγινε στην όμορφη και γραφική Αρεόπολη, που έχει κριθεί ως διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας η κωμόπολη είχε την ονομασία Τσίμοβα ή Τζίμοβα. Άλλοι λένε πως η ονομασία αυτή προέρχεται από πρόσφυγες που ήλθαν εδώ από το Τσιμόβασι της Σμύρνης κι άλλοι πως πρόκειται για σλαβική λέξη που έχει διττή σημασία: «πόλη του διαβόλου» ή «μικρός κάμπος». Εδώ, στις 17 Μαρτίου 1821, υψώθηκε η πρώτη σημαία της Επανάστασης, στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά από το ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Η σημαία αυτή ήταν λευκή με γαλάζιο σταυρό στη μέση και στην πάνω πλευρά έγραφε «Νίκη ή Θάνατος», επειδή η Μάνη ήταν πάντα ελεύθερη, ενώ στην κάτω πλευρά έγραφε το αρχαίο κι ένδοξο «Ταν ή επί τας»! Οι συγκεντρωμένοι ήταν περίπου δώδεκα χιλιάδες κι απάγγειλαν αρματωμένοι τον όρκο που απάγγειλε ο ιερός κλήρος: «Ορκίζομαι εις το όνομα του Παντοδύναμού μας Θεού, εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και της Αγίας Τριάδος, να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου, υπέρ πίστεως και πατρίδος».
Από την Αρεόπολη μεταβαίνουμε στο Νεολιθικό Μουσείο Αλεπότρυπας που βρίσκεται λίγο πριν από το λιμναίο σπήλαιο Βλυχάδα. Το σπήλαιο της Αλεπότρυπας ανακαλύφθηκε τυχαία το 1958 από τον Αποστόλη Λαμπρινάκο, ο οποίος κατά την διάρκεια ενός κυνηγιού είδε τον σκύλο του να ακολουθεί μια αλεπού που χάθηκε σε μια τρύπα κι εμφανίστηκε αργότερα βρεγμένος. Ακολούθησαν έρευνες από το ζεύγος των σπηλαιολόγων Ιωάννη και Άννας Πετροχείλου, οι οποίες έφεραν στο φως λίθινα και οστέινα εργαλεία του προϊστορικού ανθρώπου, όπλα, αγγεία, δόντια και κέρατα ζώων, κοσμήματα και ανθρώπινους σκελετούς. Οι έρευνες συνεχίστηκαν το 1970 από τον έφορο αρχαιοτήτων κ. Γ. Παπαθανασόπουλο, που κατέληξε στο συμπέρασμα πως το σπήλαιο αποτέλεσε καταφύγιο, τόπο κατοικίας, εργαστήριο, αποθηκευτικό χώρο, τόπο λατρείας και νεκροταφείο για μία κοινότητα ανθρώπων της νεολιθικής εποχής (4.800-3.200 π.Χ.), οι οποίοι παραπλέοντας τον Κόλπο του Διρού για να πάνε στη Μήλο και να εφοδιαστούν με οψιδιανό (σκληρό ηφαιστειογενές πέτρωμα με μαύρο χρώμα) προσάραξαν εδώ, εντόπισαν το σπήλαιο με το πόσιμο νερό κι εγκαταστάθηκαν σ’ αυτό. Η ζωή αυτής της κοινότητας διακόπηκε απότομα από έναν ισχυρό σεισμό, που είχε ως αποτέλεσμα να φράξει η είσοδος του σπηλαίου. Οι εγκλωβισμένοι πέθαναν από την πείνα, ενώ όσοι βρέθηκαν στην ύπαιθρο αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Το σπήλαιο, δυστυχώς, παραμένει κλειστό για το κοινό, λόγω των αρχαιολογικών ερευνών, που συνεχίζονται.
Το Μουσείο της Αλεπότρυπας είναι μικρό, αλλά πολύ ενδιαφέρον. Ο επισκέπτης περιδιαβαίνοντας τις φωτισμένες γυάλινες προθήκες του με τα λίθινα και οστέινα εργαλεία, τα κεραμικά, τα κοσμήματα, τα κέρατα και τα δόντια των ζώων της εποχής εκείνης (ζαρκάδια, ελάφια, αίγαγροι, αγριόχοιροι κλπ), τα καμένα παιδικά οστά, τα τρία νεανικά κρανία, τον πλήρη σκελετό μιας νέας γυναίκας και τα ανθρώπινα οστά, που είναι καλυμμένα με σταλαγμιτικό υλικό, διαμορφώνει μια αρκετά καλή εικόνα για τον τρόπο ζωής εκείνων των μακρινών προγόνων μας.
Θαυμάζουμε τον όρμο του Διρού που απλώνεται πανέμορφος μπροστά μας και στη συνέχεια φεύγουμε για την Κοίτα την πολυπυργού. Καθ’ οδόν απολαμβάνουμε το τραχύ μανιάτικο τοπίο με τους οικισμούς στους οποίους κυριαρχούν οι πύργοι και τα πυργόσπιτα. Πέτρα, ήλιος, φως, χαμηλές ελιές, φραγκοσυκιές με τσαμπιά από τους κοκκινοκίτρινους ώριμους καρπούς τους και πιο πέρα οι απόκρημνες ακτές και η γαλάζια θάλασσα...
Φτάνουμε στην Κοίτα, που είναι στο δρόμο μας προς τον Γερολιμένα. Το όνομα του χωριού είναι δωρικής προέλευσης και σημαίνει Κοίτη δηλαδή κοιτίδα, αφού στο μέρος αυτό υπήρχε από τους αρχαίους χρόνους ο μεγαλύτερος πληθυσμός σε σχέση με τα άλλα χωριά της περιοχής, αλλά και κοιτίδα των Νικλιάνων, των δυνατών των «σοϊλίδων», που είχαν την εξουσία του τόπου. Η κοίτα λέγεται «πολυπυργού», γιατί είχε 21 πολεμόπυργους και 28 πυργόσπιτα! Σήμερα σώζονται 11 πύργοι και όλα-ευτυχώς-τα πυργόσπιτα. Από εδώ κατάγονται ο Δρακούλης Χαμόδρακας και ο Θοδωρής Μεσικλής, αγωνιστές του 1821, ο Νικόλαος Λεωτσάκος, υπολοχαγός της Επανάστασης του 1821, ο Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης, ήρωας του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο Πέτρος Καλονάρος, φιλόλογος, νομικός και προπολεμικός φωτογράφος, ο εκδότης Δημήτριος Δημητράκος και ο Δικαίος Βαγιακάκος, ερευνητής και Πρόεδρος της Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών.
Στην Κοίτα επισκεπτόμαστε ένα, άγνωστο στους πολλούς, Λαογραφικό Μουσείο, που ίδρυσε και λειτουργεί ο Δικηγόρος κ. Γεώργιος Μουρκόγιαννης με την σύζυγό του. Ο κ. Μουρκόγιαννης ζει και εργάζεται στο Ναύπλιο, αλλά με προθυμία ανταποκρίθηκε στην επιθυμία μας να δούμε το Μουσείο του, το οποίο στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο παλαιό πυργόσπιτο. Στις αίθουσές του έχουν συγκεντρωθεί κι εκτίθενται ένα μεγάλο πλήθος από οικιακά σκεύη, αγροτικά και μη εργαλεία και αντικείμενα, μανιάτικες ενδυμασίες, σπαθιά και όπλα, νομίσματα, εικόνες κ.α.. Ο κ. Μουρκόγιαννης μας μιλάει για το Μουσείο και τους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκε και εισπράττει το οφειλόμενο θερμό χειροκρότημά μας, καθώς και τους επαίνους και τα συγχαρητήρια εκ μέρους του Συλλόγου μας, που του εκφράζει ο Γραμματέας κ. Ευάγγελος Μητράκος.
Από την Κοίτα πηγαίνουμε στον Γερολιμένα, που είναι χτισμένος στον μυχό του ομώνυμου όρμου, ο οποίος βρίσκεται στο νότιο άκρο της Μάνης. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν ορμητήριο των Μανιατών πειρατών. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 εδώ προσέγγιζε το πλοίο της άγονης, τότε, ακτοπλοϊκής γραμμής Πειραιώς-Νότιας Πελοποννήσου-Κυθήρων. Παλαιότερα ήταν αλιευτικό καταφύγιο και διέθετε εγκαταστάσεις διάθεσης πάγου, καταστήματα διακίνησης αλιευμάτων κλπ. Σήμερα ο οικισμός του Γερολιμένα αναπτύσσεται ως τουριστικός προορισμός με δύο ξενοδοχειακές μονάδες στεγασμένες σε ανακαινισμένους μανιάτικους πύργους και αρκετά καταστήματα εστίασης. Γευματίζουμε με φόντο τον καταγάλανο όρμο του Γερολιμένα και τον επιβλητικό κάθετο βράχο του ακρωτηρίου Ταίναρο. Μετά το γεύμα κάνουμε μια μικρή περιήγηση στον οικισμό κι έπειτα αναχωρούμε για το Γύθειο.
Στο Γύθειο είναι η τελευταία στάση της εκδρομικής περιήγησής μας. Είναι ώρα για τον απογευματινό καφέ. Στις έξι αναχωρούμε για την Σπάρτη στην οποία φτάνουμε καθώς αρχίζει να σουρουπώνει. Ο Πρόεδρος κ. Ανδρέας Καρασπήλιος κατεβάζει την αυλαία της σημερινής εκδρομής με ευχαριστίες για την άψογη συμπεριφορά όλων και την υπόσχεση ότι σύντομα θα ακολουθήσει μια νέα όμορφη εκδρομή του Συνδέσμου Γορυνίων Σπάρτης.
